Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie udostępniania materiałów zespołu sądowych specjalistów ds. rodzinnych, opiekuńczych i nieletnich z dnia 2024-10-10.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie udostępniania materiałów zespołu sądowych specjalistów ds. rodzinnych, opiekuńczych i nieletnich.
Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na niezgodność pkt 9.3 załącznika do zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 lutego 2016 r. w sprawie ustalenia standardów metodologii opiniowania w opiniodawczych zespołach sądowych specjalistów z art. 51 ust. 3 Konstytucji. Postanowienia pkt 9.3 wspomnianego zarządzenia zakazują bowiem udostępniania materiałów z badań przeprowadzanych przez sądowych specjalistów ds. rodzinnych, opiekuńczych i małoletnich osobom badanym. Tymczasem art. 51 ust. 3 Konstytucji gwarantuje każdemu prawo dostępu do dotyczących go urzędowych dokumentów i zbiorów danych, a ograniczenia tego prawa może określić jedynie ustawa.
Zasady udostępniania materiałów z badań przeprowadzanych przez sądowych specjalistów ds. rodzinnych, opiekuńczych i małoletnich nie zostały w ogóle uregulowane w ustawie, a więc brak jest podstaw prawnych do udostępniania ich osobom, których one dotyczą. Omawiane zarządzenie od lat pozostaje niezmienione.
Zdaniem RPO, rozwiązanie problemu nie powinno się jednak ograniczać do przeniesienia regulacji z zarządzenia do ustawy, lecz należy wyważyć między koniecznością ochrony rzetelności postępowania przed instrumentalnym wykorzystywaniem przez osoby badane surowych materiałów z badań, a konstytucyjnym prawem jednostki do dostępu do dotyczących go dokumentów i zbiorów danych. Nie wydaje się, aby całkowity zakaz udostępniania jakichkolwiek materiałów mógł być uznane za ograniczenie proporcjonalne w świetle art. 31 ust. 3 Konstytucji.
W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o: uchylenie pkt 9.3 załącznika do zarządzenia z 1 lutego 2016 r. w sprawie ustalenia standardów metodologii opiniowania w opiniodawczych zespołach sądowych specjalistów; uregulowanie zasad udostępniania materiałów pochodzących z badania w ustawie i precyzyjne wskazanie, które z nich podlegają udostępnieniu, a które nie.