Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. Uwagi do projektu ustawy o pomocy społecznej, w części dotyczącej opieki nad dzieckiem i rodziną (druk sejmowy nr 2012).

Rzecznik stwierdził m.in., iż katalog standardów działania na rzecz dziecka i rodziny w obszarze pomocy społecznej w proponowanym kształcie pomija podstawowy standard, jakim jest priorytet opieki "pararodzinnej" nad opieką w placówkach typu zakładowego w przypadku niemożności wychowywania się dziecka w rodzinie naturalnej. Nie wyrównuje braku priorytetu wychowania w placówkach rodzinnych, a nawet niekiedy wyklucza możliwość jego stosowania wyeksponowanie prawa dziecka do ciągłości wychowania tj. przebywania w stałym środowisku. W zbiorze standardów nie znalazły się : prawo do prywatności, prawo do informacji, czy prawo do ochrony przed okrutnym i poniżającym traktowaniem. Katalog ten pomija również zasadę umieszczania dziecka poza rodziną jedynie wówczas, gdy jest to konieczne i po wyczerpaniu wszystkich istniejących w systemie możliwości wsparcia rodziny oraz zasadę, że umieszczenie takie następuje jedynie na okres przejściowy, a w tym okresie kontynuowana jest pomoc systemowa w celu zrekonstruowania funkcji umożliwiających rodzinie naturalnej odpowiednią opiekę i wychowanie dziecka. Brak precyzyjnych regulacji określających, na czym polega poradnictwo i terapia rodziny niesprawnej wychowawczo i przepisów wykonawczych wskazujących, jakie świadczenia w tym zakresie i przez kogo mają być udzielane, w jakim czasie i ilości. Podczas wizyt pracowników Biura RPO w powiatowych centrach wskazywano na brak podstaw prawnych do działania jako zasadniczą, oprócz niedoborów finansowych i kadrowych przyczynę zaniechań. Nie jest jasna koncepcja umieszczenia dziecka na wniosek rodziców przez starostę w rodzinie zastępczej na podstawie umowy cywilnoprawnej, z koniecznością zgłoszenia do sądu. Zapisy o charakterze gwarancyjnym zabezpieczające dobro dziecka poprzez wprowadzenie obligatoryjnych wymogów wobec rodziców zastępczych oraz zaleceń dotyczących