Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

1. W sprawie finansowania zadań oświatowych przez samorządy.

Podczas wizyt terenowych i spotkań z przedstawicielami władz samorządowych szczebla podstawowego oraz w korespondencji wpływającej do Rzecznika Praw Obywatelskich, podnoszony jest problem trudności związanych z realizacją nałożonych na jednostki samorządu terytorialnego zadań w dziedzinie oświaty. W wielu gminach i powiatach, mimo wzrostu realnych wydatków na finansowanie zadań oświatowych wynikających m.in. ze zwiększenia zakresu realizowanych zadań, wysokość przyznawanej tym jednostkom subwencji oświatowej maleje. Wydatki na realizację zadań oświatowych sięgają w niektórych przypadkach połowy wysokości budżetów gminnych, co rzutuje na możliwości realizacji przez gminy innych zadań, w tym inwestycji infrastrukturalnych ukierunkowanych na rozwój regionalny. Władze samorządowe krytycznie odnoszą się do niektórych elementów składowych algorytmu na podstawie którego dokonywany jest podział subwencji oświatowej. Przedstawiciele samorządów powiatowych zwracali uwagę na nieuwzględnienie w subwencji konieczności poniesienia dodatkowych kosztów z tytułu wprowadzenia nowej matury oraz egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o rozważenie możliwości zmian zasad podziału subwencji, dla lepszego uwzględnienia realnych potrzeb jednostek samorządu terytorialnego związanych z realizacją zadań oświatowych.

Inf. 1-3/2005, str.48

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

1. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu (14.03.2005 r.) poinformował, że w ustawie budżetowej na rok 2005 łączna kwota subwencji oświatowej była wyższa w stosunku do roku 2004 nominalnie o 3,3 %. Algorytm podziału subwencji oświatowej jest corocznie modyfikowany. Uwzględnione w algorytmie regulacje opierają się na rozwiązaniach polegających na zastosowaniu zasady, że "pieniądz idzie za uczniem", co oznacza naliczanie subwencji na podstawie liczby uczniów uczęszczających do szkół i placówek prowadzonych bądź dotowanych przez poszczególne gminy, powiaty i województwa samorządowe. Nowym rozwiązaniem w podziale środków subwencyjnych jest zastosowanie wskaźnika korygującego, bezpośrednio nawiązującego do poziomu średnich wynagrodzeń nauczycieli zatrudnionych w grupach poszczególnych stopni awansu zawodowego. W algorytmie podziału subwencji oświatowej na rok 2005 zmodyfikowano mechanizm dotyczący uwzględnienia w algorytmie wyższych jednostkowych kosztów kształcenia ucznia w szkołach ponadgminazjalnych zlokalizowanych na terenach wiejskich i w miastach do 5 tys. mieszkańców. Zmodyfikowano także system wag odnoszących się do uczniów niepełnosprawnych. Ponadto w roku 2005 ostateczne kwoty części oświatowej subwencji ogólnej mogą być zwiększone ze środków rezerwy ustawowej.
Inf. 1-3/2005, str.49