Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie ustanawiania obrońcy z urzędu oraz obowiązku uiszczenia opłaty podstawowej z dnia 2006-12-15.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie ustanawiania obrońcy z urzędu oraz obowiązku uiszczenia opłaty podstawowej.
W ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ustawodawca przyjął, iż nawet gdy strona jest całkowicie zwolniona przez sąd od ponoszenia kosztów sądowych, obowiązek uiszczenia tzw. opłaty podstawowej w wysokości 30 zł od każdego pisma podlegającego opłacie. Obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej jest przedmiotem wielu skarg kierowanych do Rzecznika. Pomimo, iż opłata ta nie jest wysoka, znaczna ilość osób nie jest w stanie jej uiścić. Dotyczy to w szczególności osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych. Problem ten jest szczególnie istotny w przypadku konieczności opłacenia środków zaskarżenia, gdzie termin do uiszczenia opłaty określony jest ustawowo; skarżący podają przykłady sytuacji, gdy niemożność zgromadzenia w ciągu tygodnia kwoty 30 zł nie pozwoliła im na skuteczne kwestionowanie wyroku. Celowe jest rozważenie regulacji prawnej, która w szczególnie uzasadnionych wypadkach, gdy strona nie dysponuje żadnym źródłem dochodów, pozwalałaby na zwolnienie od kosztów również w zakresie opłaty podstawowej.
Zdarzają się sytuacje, gdy wysokość opłat sądowych nie jest znaczna, a rozpoznanie sprawy nie wymaga znacznych wydatków. Jednocześnie sprawa ma na tyle złożony charakter prawny, że strona nie może skutecznie dochodzić swych prawa bez udziału w procesie fachowego pełnomocnika. Strony nie stać jednak na pokrycie kosztów pomocy prawnej. Regulacja art. 117 k.p.c. uzależnia możliwość ustanowienia adwokata lub radcy prawnego z urzędu od zwolnienia od kosztów sądowych. Konieczna jest taka konstrukcja przesłanek przyznania pomocy prawnej, która będzie uzależniała jej uzyskanie od możliwości pokrycia wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego, a nie wyłącznie - kosztów sądowych.