Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej w sprawie problemu nielegalnego prowadzenia placówek opieki całodobowej dla osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych lub w podeszłym wieku.

Ustawa o pomocy społecznej dopuściła możliwość prowadzenia domów pomocy społecznej wielu podmiotom, także osobom fizycznym. Warunkiem prowadzenia takiego domu, w ramach działalności gospodarczej, jest posiadanie na taką działalność zezwolenia wojewody. Natomiast z rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 19.10.2005 r. w sprawie domów pomocy społecznej wynika, że osoba, która ma zamiar prowadzić działalność gospodarczą w zakresie pomocy społecznej, aby zarejestrować taką działalność, nie musi w chwili rejestracji legitymować się zezwoleniem wojewody. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej zawiera katalog ustaw, których przepisy reglamentują podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej w drodze zezwolenia, licencji lub zgody. Nie ma jednak w tym katalogu ustawy o pomocy społecznej. Obecny stan prawny zezwala zatem, po uzyskaniu wpisu do ewidencji gospodarczej, na prowadzenie domu pomocy społecznej przez osoby, które nie tylko nie mają zgody wojewody na prowadzenie tego typu działalności, ale ponadto nie spełniają przesłanek określonych w ustawie (mogą to być zatem również osoby karane). Jedyną możliwością działania wojewody w sytuacji prowadzenia placówki opieki całodobowej bez zezwolenia, jest nałożenie kary pieniężnej w wysokości 10 000 zł.

Mając na uwadze potrzebę objęcia niezbędną opieką osób wymagających szczególnej pomocy państwa Rzecznik zwrócił się do Ministra Pracy i Polityki Społecznej o rozważenie nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej poprzez wprowadzenie zasady, że prowadzenie placówek opieki całodobowej wymaga uzyskania zezwolenia.