Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wniosek do Sądu Najwyższego w sprawie możliwości potwierdzania czynności nienależycie umocowanego pełnomocnika.

Rzecznik wniósł o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie istniejących w orzecznictwie sądowym rozbieżności co do wykładni i stosowania przepisu art. 97 k.p.c., a zawierającej odpowiedź na pytanie: czy występowanie w sprawie w charakterze pełnomocnika strony osoby, która nie może być pełnomocnikiem, oznacza brak należytego umocowania, co powoduje nieważność postępowania (art. 379 pkt 2 k.p.c.), czy też uchybienie to może być usunięte poprzez zatwierdzenie przez stronę czynności dokonanych przez tę osobę ?

Pierwszy kierunek wykładni przepisów przyjmuje, ze potwierdzenie czynności dokonanych przez osoby występujące w sprawie w charakterze pełnomocnika, które nimi być nie mogą, może nastąpić również w postępowaniu odwoławczym i wówczas wyłączona jest możliwość przyjęcia nieważności postępowania na tej podstawie, że pełnomocnik nie był należycie umocowany. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyraźnie zarysowała się druga linia orzecznicza, zgodnie z którą występowanie w sprawie w charakterze pełnomocnika osoby, który tym pełnomocnikiem być nie może, zawsze oznacza brak należytego umocowania pełnomocnika, a tym samym zawsze prowadzi do nieważności postępowania. W opinii Rzecznika przekonujące wydają się argumenty zwolenników pierwszej koncepcji opowiadającej się za możliwością konwalidowania przez stronę czynności procesowych dokonanych w toku postępowania sądowego przez osobę, która nie mogła być pełnomocnikiem procesowym.