Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie problemów wynikających z ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z dnia 2008-01-25.

Adresat:
MINISTERSTWO ZDROWIA
Sygnatura:
RPO/578571/08/I/112 RZ
Data sprawy:
2008-01-25
Rodzaj sprawy:
wniosek o podjęcie inicjatywy prawodawczej (WGI)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie problemów wynikających z ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

Rzecznik, mając na uwadze konieczność zapewnienia odpowiedniej ochrony podstawowych praw każdego człowieka, tj. życia i zdrowia, przedstawił uwagi dotyczące ustawy z dnia 7.01.1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, postulując podjęcie działań mających na celu doprecyzowanie budzących wątpliwości przepisów oraz usunięcie luk prawnych.

Wątpliwości dotyczą w szczególności uregulowania dotyczącego dopuszczalności usunięcia ciąży w razie zagrożenia zdrowia kobiety. Ustawa nie określa, czy chodzi tu o jakiekolwiek, czy istotne zagrożenie zdrowia kobiety ciężarnej. W związku z tym istnieje potrzeba doprecyzowania tego przepisu. Co więcej, brak ograniczenia czasowego dopuszczalności przerwania ciąży w przypadku wystąpienia przesłanki "zagrożenia dla zdrowia kobiety ciężarnej". Ponadto nie określono trybu postępowania zmierzającego do stwierdzenia zaistnienia tej przesłanki. Wprowadzono jedynie wymóg przeprowadzenia odpowiednich czynności przez lekarza w szpitalu oraz zastrzeżenie, że wystąpienie okoliczności uzasadniających przerwanie ciąży stwierdza lekarz inny niż dokonujący przerwania ciąży.

Brak jasno określonych procedur powoduje, że kobiety nie mogą skorzystać z przysługującego im, w wyjątkowych sytuacjach, prawa. Lekarze zaś, nie chcąc narazić się na ewentualną odpowiedzialność karną, nie wydają koniecznych zaświadczeń. Na brak gwarancji proceduralnych zwrócił uwagę również Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku w sprawie Tysiąc przeciwko Polsce (skarga nr 5410/03).

W ocenie Rzecznika dalsze uchylanie się od wprowadzenia postulowanych zmian będzie miało negatywne konsekwencje dla adresatów norm przedmiotowej ustawy, a zwłaszcza dla kobiet.

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie problemów wynikających z ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

Rzecznik, mając na uwadze konieczność zapewnienia odpowiedniej ochrony podstawowych praw każdego człowieka, tj. życia i zdrowia, przedstawił uwagi dotyczące ustawy z dnia 7.01.1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, postulując podjęcie działań mających na celu doprecyzowanie budzących wątpliwości przepisów oraz usunięcie luk prawnych.

Wątpliwości dotyczą w szczególności uregulowania dotyczącego dopuszczalności usunięcia ciąży w razie zagrożenia zdrowia kobiety. Ustawa nie określa, czy chodzi tu o jakiekolwiek, czy istotne zagrożenie zdrowia kobiety ciężarnej. W związku z tym istnieje potrzeba doprecyzowania tego przepisu. Co więcej, brak ograniczenia czasowego dopuszczalności przerwania ciąży w przypadku wystąpienia przesłanki "zagrożenia dla zdrowia kobiety ciężarnej". Ponadto nie określono trybu postępowania zmierzającego do stwierdzenia zaistnienia tej przesłanki. Wprowadzono jedynie wymóg przeprowadzenia odpowiednich czynności przez lekarza w szpitalu oraz zastrzeżenie, że wystąpienie okoliczności uzasadniających przerwanie ciąży stwierdza lekarz inny niż dokonujący przerwania ciąży.

Brak jasno określonych procedur powoduje, że kobiety nie mogą skorzystać z przysługującego im, w wyjątkowych sytuacjach, prawa. Lekarze zaś, nie chcąc narazić się na ewentualną odpowiedzialność karną, nie wydają koniecznych zaświadczeń. Na brak gwarancji proceduralnych zwrócił uwagę również Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku w sprawie Tysiąc przeciwko Polsce (skarga nr 5410/03).

W ocenie Rzecznika dalsze uchylanie się od wprowadzenia postulowanych zmian będzie miało negatywne konsekwencje dla adresatów norm przedmiotowej ustawy, a zwłaszcza dla kobiet.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu: