Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie potrzeby wydania przepisów precyzujących zasady zwalniania celników ze służby.

Jednym z podstawowych postulatów wysuwanych przez protestujących celników jest wydanie przepisów, które zabezpieczałyby funkcjonariuszy przed zwolnieniem ze służby w związku z toczącym się, a nie zakończonym postępowaniem dyscyplinarnym i karnym. Protestujący kwestionują art. 25 ust. 8a i 8b ustawy z dnia 24.07.1999 r. o Służbie Celnej, nakładający obowiązek zwalniania funkcjonariusza celnego ze służby w wypadku wniesienia aktu oskarżenia o umyślne popełnienie przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego bądź zastosowania tymczasowego aresztowania.

Przepisy te były przedmiotem wniosku Rzecznika do Trybunału Konstytucyjnego, który w wyroku z dnia 19.10.2004 r. (sygn. akt K 1/04) stwierdził ich konstytucyjność. W uzasadnieniu wyroku zaznaczono jednak, iż zmieniony przez nowelę z 2003 r. stan prawny nie pozwala na pełną restytucję stanu sprzed zwolnienia w przypadku nieudowodnienia popełnienia zarzucanego czynu albo zmiany decyzji w sprawie stosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania. Jeżeli zwolnienie ze służby spowodowało wniesienie aktu oskarżenia o umyślne popełnienie przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego, przywrócenie do służby może nastąpić w wypadkach przewidzianych w art. 61 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o Służbie Celnej. Nie przewiduje się natomiast żadnego rozwiązania prawnego w innych przypadkach. Ze względu na to, że mogą istnieć różne podstawy umorzenia postępowania poza wymienionymi w art. 61 ust. 2 pkt 2, uzasadnione byłoby wprowadzenie regulacji na tyle pojemnej i szczegółowej, aby obejmowała ona wszystkie możliwe stany faktyczne i dostosowała do nich rozwiązania prawne w zakresie przywrócenia funkcjonariusza celnego do służby.

W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się o podjęcie działań zmierzających do likwidacji luki prawnej w przedstawionym zakresie.