Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w sprawie zgodności z Konstytucją rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26.07.2004 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowym ośrodku wychowawczym oraz młodzieżowym ośrodku socjoterapii.

Rzecznik przekazał uwagi dotyczące powyższego rozporządzenia, wydanego na podstawie art. 81 ustawy z dnia 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. Rozporządzenie MENiS reguluje jedynie materię kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii stosowanych jako środek wychowawczy, pomijając problematykę realizacji orzeczeń sądowych o zastosowaniu tych placówek jako środków tymczasowych. Z tych względów rozporządzenie budzi zasadnicze wątpliwości Rzecznika co do zgodności z art. 72 ust. 1 oraz art. 92 ust. 1 zd. 1 i art. 2 Konstytucji. Obecna konstrukcja rozporządzenia sprawia, że orzeczone przez sąd środki tymczasowe w postaci umieszczenia nieletniego w m.o.w. lub m.o.s. nie są realizowane lub też sądy próbują tymczasowo umieścić nieletnich w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i w placówkach oświatowych-nieresocjalizacyjnych, co należy ocenić zarówno jako pogwałcenie praw samego nieletniego, jak i prawa wychowanków tych placówek do ochrony przed demoralizacją. Nie można przyjąć, że osiągnięty został cel wydania rozporządzenia, jakim jest w świetle art. 92 ust. l zd. l Konstytucji wykonanie ustawy. Oznacza to, iż nie została zrealizowana konstytucyjna zasada, że rozporządzenia są wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Tym samym naruszone zostały zasady przyzwoitej legislacji, właściwej dla demokratycznego państwa prawnego. Obowiązujący w tym zakresie stan prawny wymaga zmiany.