Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie skutków prawnych zawieszenia działalności gospodarczej w okresie faktycznej przerwy w jej wykonywaniu w zakresie ubezpieczeń społecznych.

Na podstawie analizy art. 36a w zw. z art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Rzecznik stwierdził, iż w rezultacie wprowadzonych zmian osoba, która złożyła wniosek o zawieszenie działalności na okres, który nie pokrywa się z miesiącem kalendarzowym, pozostaje w ubezpieczeniach społecznych w okresie niewykonywania działalności, jak również nie pozostaje w ubezpieczeniach społecznych w okresie faktycznego wykonywania działalności. Należałoby wprowadzić regulację zapewniającą pokrywanie się w czasie okresu zawieszenia działalności z okresem wyłączenia z ubezpieczeń społecznych.

Z wyjaśnień na stronie internetowej ZUS wynika, że możliwość ubezpieczenia dobrowolnie kontynuowanego mają wyłącznie wspólnicy jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek jawnych, komandytowych lub partnerskich. Wniosek o objęcie tymi ubezpieczeniami mogą złożyć w terminie 30 dni od daty ustania ubezpieczeń obowiązkowych. Podstawę wymiaru składek stanowi kwota zadeklarowana, nie niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych mają prawo przystąpić do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych w dowolnym momencie w okresie niepodlegania ubezpieczeniom w związku z zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej. Podstawę wymiaru składek stanowi podstawa wymiaru obowiązująca daną osobę przed zawieszeniem działalności, tj.: 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale lub 30% minimalnego wynagrodzenia. Zdaniem Rzecznika takie zróżnicowanie podmiotów w powyższym zakresie nie znajduje uzasadnienia w obowiązujących przepisach.