Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie definicji rodziny zawartej w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

Do Rzecznika wpłynęła skarga dotycząca art. 2 pkt 12 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, zgodnie z którym pojęcie "rodzina" użyte w ustawie oznacza odpowiednio następujących członków rodziny: rodziców osoby uprawnionej, małżonka rodzica osoby uprawnionej, osobę, z którą rodzic osoby uprawnionej wychowuje wspólne dziecko, pozostających na ich utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia oraz dziecko, które ukończyło 25. rok życia otrzymujące świadczenia z funduszu alimentacyjnego, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, a także osobę uprawnioną. Stosownie do postanowień ustawy, organ rozpoznający wniosek o przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej dokonuje ustaleń w zakresie sytuacji dochodowej całej rodziny. Wątpliwości budzi więc konstrukcja przepisu w zakresie, w jakim do członków rodziny zalicza się osobę, z którą rodzic osoby uprawnionej wychowuje wspólne dziecko. Przepis ten nakłada z jednej strony na rodzica obowiązek zdeklarowania się, czy wychowuje dziecko, a z drugiej strony obliguje organ do ustalenia, czy rodzic, z inną osobą, wychowuje, czy też nie, wspólne dziecko uprawnione do świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Rodzic dziecka, który nie może wyegzekwować alimentów zasądzonych na dziecko, a posiada jeszcze dziecko z nowego związku i wychowuje je wraz z nowym partnerem, w obawie przed utratą świadczenia z funduszu alimentacyjnego z powodu przekroczenia kryterium dochodowego, może podejmować działania niekorzystne dla dziecka, np. poprzez wykluczenie drugiego rodzica z procesu wychowywania dziecka. Wobec powyższego Rzecznik zwrócił się o rozważenie możliwości dokonania odpowiedniej zmiany obowiązującego stanu prawnego.