Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie zasad przyznawania prawa do emerytur pomostowych.

Od dnia 1 stycznia 2010 r., na mocy przepisu art. 35 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, pracodawcy mają obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych za pracownika, który urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r. i wykonuje prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o których mowa w art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Z informacji udzielanych przez ZUS wynika, że obowiązki składkowe określone w rozdziale 6 ustawy o emeryturach pomostowych dotyczą wszystkich pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, bez względu na wymiar czasu ich pracy. Uzasadnieniem takiej interpretacji ma być brak zapisów o wymiarze czasu pracy w art. 35 ustawy o emeryturach pomostowych. Konsekwencja takiej interpretacji nie została jednak zachowana przy przepisach rozdziału 2 ustawy, które określają warunki nabywania prawa do emerytury pomostowej. Przepisy art. 4 i n. również nie zawierają postanowień dotyczących wymiaru czasu pracy pracowników uprawnionych do emerytury pomostowej, jednak ZUS informuje, iż prawo do tych emerytur mają wyłącznie pracownicy zatrudnieni w szczególnych warunkach lub wykonujący prace o szczególnym charakterze w pełnym wymiarze czasu pracy, odwołując się do definicji z art. 3 ust. 4 i 5 ustawy o emeryturach pomostowych. Przyjęcie takiej interpretacji powoduje, że składki na Fundusz Emerytur Pomostowych są opłacane za wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub wykonujących prace o szczególnym charakterze, natomiast emerytury uzyskają wyłącznie osoby wykonujące te prace w pełnym wymiarze czasu pracy. Prawo do emerytur pomostowych, jak również obowiązek opłacania składek powinny wynikać z przepisów ustawy, a nie z interpretacji tych przepisów. Rzecznik zwrócił się o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie.