Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie braku równości w zakresie uprawnienia do korzystania ze zwolnienia od opłat abonamentowych.

Na tle skarg kierowanych do Rzecznika oraz publikacji prasowych ujawniły się problemy braku równości w zakresie uprawnienia do korzystania ze zwolnienia od opłat abonamentowych, wprowadzonych nowelizacją do ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych. Pierwszy problem dotyczy nieuwzględniania przez urzędy pocztowe (placówki operatora publicznego) orzeczeń o niezdolności do pracy, wydanych przed dniem obowiązywania ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o opłatach abonamentowych przyznaje zwolnienie od opłaty wyłącznie osobom, które uzyskały orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Nie uwzględnia więc prawa do zwolnienia od opłat abonamentowych dla tych osób, które uzyskały orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy przed wejściem w życie wskazanej ustawy. Wymieniony przepis jest niezgodny z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa. Różnicuje on bowiem bez uzasadnionych powodów osoby całkowicie niezdolne do pracy, przyjmując jako kryterium zróżnicowania datę orzeczenia o niezdolności. Kryterium to ze względu na swoją dowolność ma charakter dyskryminacyjny. Drugi problem dotyczy odmowy zwolnień od opłat abonamentowych osób, posiadających ustalone prawo do emerytury, lecz pobierających zamiast emerytury rentę rodzinną po zmarłym małżonku. Również i w tym przypadku istniejący stan prawny budzi wątpliwości co do zgodności z zasadą równości wobec prawa. Zastępca Rzecznika zwrócił się o zajęcie stanowiska w powyższych kwestiach, a w razie podzielenia stanowiska przedstawionego w wystąpieniu, o podjęcie działań w celu zmiany krytykowanego stanu prawnego.