Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie możliwości utrwalania przez stronę przebiegu rozprawy w procesie cywilnym za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęła skarga dotycząca możliwości utrwalania w procesie cywilnym przebiegu rozprawy za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk. Jak podaje skarżący, przed rozpoczęciem jawnej rozprawy przewodnicząca nakazała wyłączenie wszystkich urządzeń nagrywających. Przepisy regulujące przebieg posiedzeń sądowych zostały znowelizowane ustawą z dnia 29 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego. Z przebiegu posiedzenia jawnego protokolant sporządza protokół, utrwalając przebieg posiedzenia za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk oraz pisemnie, pod kierunkiem przewodniczącego. Przepis art. 157 § 1(1) k.p.c. dopuszcza sporządzanie protokołu wyłącznie pisemnie, pod kierunkiem przewodniczącego, jeżeli ze względów technicznych utrwalenie przebiegu posiedzenia za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk nie jest możliwe. Stąd powstaje pytanie, czy w sytuacjach opisanych w art. 157 § 1(1) k.p.c, strona ma prawo do rejestrowania przebiegu jawnego posiedzenia. Obowiązujące przepisy problemu tego jednoznacznie nie rozstrzygają. Konieczne jest zatem - ze względu na ochronę wolności i praw obywatelskich - uregulowanie dopuszczalności takich działań w przepisach prawa powszechnie obowiązującego. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o rozważenie podjęcia stosownej inicjatywy legislacyjnej, a także poinformowanie o aktualnym stanie prac nad rozporządzeniem mającym określić rodzaje urządzeń i środków technicznych służących do utrwalania dźwięku albo obrazu i dźwięku, sposób sporządzania zapisów dźwięku albo obrazu i dźwięku oraz sposób identyfikacji osób je sporządzających, jak również sposób udostępniania oraz przechowywania takich zapisów.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości (20.04.2011 r.) stwierdził, że nie zachodzi potrzeba podjęcia działań legislacyjnych w zakresie, o którym mowa w wystąpieniu Rzecznika. W postępowaniu cywilnym zasadą jest utrwalanie przebiegu posiedzenia jawnego za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk (protokół elektroniczny). Sporządzany jest także skrócony protokół pisemny, obejmujący najbardziej istotne informacje o przebiegu i wynikach posiedzenia. Przepisy k.p.c. nie zawierają regulacji zakazującej stronie nagrywania rozprawy ani uzależniającej realizację takiego uprawnienia od uprzedniej zgody sądu. Jeżeli jednak sposób nagrywania przez stronę przebiegu rozprawy powodowałby naruszenie powagi, spokoju lub porządku czynności sądowych, sąd w ramach instrumentów policji sesyjnej, mógłby upomnieć stronę, co w okolicznościach konkretnej sprawy - jak się wydaje - mogłoby przybrać również formę zakazu dalszego nagrywania rozprawy. W odpowiedzi poinformowano jednocześnie, że projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku z przebiegu posiedzenia jawnego znajduje się na końcowym etapie uzgodnień międzyresortowych.