Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Obrony Narodowej w sprawie problemu zwolnienia od zajęć służbowych żołnierza zawodowego w razie konieczności sprawowania osobistej opieki nad najbliższymi członkami rodziny.

Do Rzecznika zwracali się żołnierze przedstawiając problem zwolnienia od zajęć służbowych w razie konieczności sprawowania osobistej opieki nad najbliższymi członkami rodziny. Zgodnie z art. 62 ust. 11 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, żołnierz zawodowy może otrzymać zwolnienie od zajęć służbowych w razie konieczności sprawowania osobistej opieki nad najbliższym członkiem rodziny, nieprzekraczające jednak łącznie pięćdziesięciu dni roboczych w roku kalendarzowym. W świetle art. 63 ust. 13 tej ustawy najbliższym członkiem rodziny żołnierza są jego małżonek, dzieci i rodzice. Minister Obrony Narodowej został zobowiązany na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy do określenia, w drodze rozporządzenia, szczegółowych warunków i trybu udzielania żołnierzom zawodowym zwolnienia od zajęć służbowych, o którym mowa w art. 62 ust. 11. Rozporządzenie powinno przewidywać, że zwolnienie żołnierza zawodowego od zajęć służbowych w celu sprawowania osobistej opieki nad najbliższym członkiem rodziny powinno mieć w szczególności miejsce "dopiero wtedy, gdy opieki takiej nie może sprawować małżonek żołnierza lub inny członek rodziny". Regulacja ta ogranicza uprawnienia żołnierza zawodowego. W ocenie Rzecznika można jej zarzucić naruszenie konstytucyjnych standardów ochrony praw rodzicielskich oraz zasady równości wobec prawa. Wskazane regulacje zasadniczo różnią się od rozwiązań przyjętych na gruncie przepisów prawa pracy i przepisów dotyczących innych służb mundurowych, w których kwestia możliwości zwolnienia od zajęć służbowych lub zwolnienia od pracy w razie konieczności osobistego sprawowania opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny uregulowana jest w sposób jednolity. Rzecznik zwraca się o przedstawienie stanowiska w sprawie.