Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie biegu terminu środka karnego w postaci pozbawienia skazanych, którzy odbywają karę pozbawienia wolności czynnego prawa wyborczego do organów władzy publicznej.

W toku badania indywidualnych skarg w Biurze RPO wyłoniła się problematyka dotycząca biegu terminu środka karnego w postaci pozbawienia skazanych, którzy odbywają karę pozbawienia wolności, czynnego prawa wyborczego do organów władzy publicznej. Zgodnie z art. 43 § 2 Kodeksu karnego, środki karne - pozbawienie praw publicznych oraz obowiązek i zakazy wymienione w art. 39 pkt 2 i 3 k.k., obowiązują od uprawomocnienia się orzeczenia, przy czym okres, na który te środki orzeczono, nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, chociażby orzeczonej za inne przestępstwo. Zawieszenie biegu środków karnych w postaci pozbawienia praw publicznych i zakazów następuje tylko wówczas, gdy skazany przebywa w zakładzie karnym. Czas rzeczywistego trwania pozbawienia praw publicznych i zakazów wydłuża się ponad okres oznaczony w orzeczeniu sądowym, co oznacza, że pozbawienie praw publicznych, w tym czynnego prawa wyborczego do organów władzy publicznej, może trwać nawet i kilkadziesiąt lat. Zawieszenie biegu środka karnego w postaci pozbawienia czynnego prawa wyborczego do organów władzy publicznej w przekonaniu Rzecznika nie jest uzasadnione. Brak bowiem jednej z podstawowych przesłanek uzasadniających ograniczenie konstytucyjnego czynnego prawa wyborczego do organów władzy publicznej, a mianowicie istnienia interesu publicznego, dla którego takie ograniczenie mogłoby okazać się celowe. Możliwość uczestniczenia, nawet w ograniczonym zakresie, w życiu społecznym mogłaby być elementem resocjalizacji skazanych. Efekty omawianego ograniczenia są zatem niecelowe i nieproporcjonalne do ciężarów nakładanych przez nie na obywatela. Rzecznik prosi o informację, czy przewidywane są zmiany legislacyjne, które stanowiłyby rozwiązanie przedstawionego problemu.