Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie regulacji prawnej normującej dostęp podejrzanego i jego obrońcy do akt postępowania przygotowawczego w zakresie materiałów uzasadniających zastosowanie tymczasowego aresztowania z dnia 2011-11-25.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie regulacji prawnej normującej dostęp podejrzanego i jego obrońcy do akt postępowania przygotowawczego w zakresie materiałów uzasadniających zastosowanie tymczasowego aresztowania.
W toku badania indywidualnych skarg w Biurze RPO ujawniła się problematyka dotycząca przesłanek udostępniania w toku postępowania przygotowawczego podejrzanemu i jego obrońcy akt sprawy w części zawierającej dowody wskazane we wniosku o zastosowanie albo przedłużenie tymczasowego aresztowania oraz wymienione w postanowieniu o zastosowaniu albo przedłużeniu tymczasowego aresztowania. W ocenie Rzecznika, klauzula generalna zawarta w art. 156 § 5a k.p.k. może stanowić dla prokuratora, praktycznie w każdym przypadku, podstawę odmowy udostępnienia podejrzanemu i jego obrońcy akt sprawy w części zawierającej dowody wskazane we wniosku o zastosowanie albo przedłużenie tymczasowego aresztowania oraz wymienione w postanowieniu o zastosowaniu albo przedłużeniu tymczasowego aresztowania. Cel nowelizacji tego przepisu, jakim było - zgodnie z wytycznymi Trybunału Konstytucyjnego - umożliwienie podejmowania faktycznej obrony przez podejrzanego i jego obrońcę w postępowaniu incydentalnym o zastosowanie lub przedłużenie tymczasowego aresztowania, nie został osiągnięty. Przepis art. 156 § 5a k.p.k. nie spełnia określonych w Konstytucji RP oraz Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności standardów dostępu podejrzanego i jego obrońcy w toku postępowania przygotowawczego do akt sprawy w części zawierającej dowody wskazane we wniosku o zastosowanie albo przedłużenie tymczasowego aresztowania oraz wymienione w postanowieniu o zastosowaniu albo przedłużeniu tymczasowego aresztowania. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o poinformowanie, czy Ministerstwo Sprawiedliwości przewiduje zmiany legislacyjne, które stanowiłyby rozwiązanie przedstawionego problemu.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości (08.03.2012 r.) podzielił pogląd zawarty w wystąpieniu Rzecznika i poinformował o projekcie regulacji prawnej przygotowanym przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Karnego, działającą przy Ministrze Sprawiedliwości. W projektowanym art. 156 § 5a k.p.k. przewiduje się bezwzględny obowiązek udostępnienia przez prokuratora akt sprawy w części zawierającej treść dowodów wskazanych we wniosku o zastosowanie lub przedłużenie tymczasowego aresztowania. Natomiast w projektowanym art. 249a k.p.k. nakłada się na sąd obowiązek orzekania w przedmiocie stosowania tymczasowego aresztowania wyłącznie na podstawie dowodów jawnych dla oskarżonego i jego obrońcy. Regulacja ta powinna spowodować spadek liczby przedwczesnych wniosków o zastosowanie lub przedłużenie tymczasowego aresztowania. Wprowadzenie projektowanych unormowań w pełni realizować będzie przedstawione przez Rzecznika postulaty w zakresie konieczności spełnienia przez art. 156 § 5a k.p.k. zarówno konstytucyjnych, jak i konwencyjnych standardów dostępu podejrzanego i jego obrońcy w toku postępowania przygotowawczego do akt sprawy w części zawierającej dowody wskazane we wniosku o zastosowanie albo przedłużenie tymczasowego aresztowania oraz wymienione w postanowieniu o zastosowaniu albo przedłużeniu tymczasowego aresztowania. Prace legislacyjne nad powołanym powyżej projektem Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego w chwili obecnej znajdują się na etapie uzgodnień międzyresortowych.