Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie opłat pobieranych przez szkoły publiczne za pobyt dzieci uczęszczających do tzw. "zerówki" z dnia 2012-01-18.

Adresat:
MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ
Sygnatura:
RPO/682499/11/I/106.2 RZ
Data sprawy:
2012-01-18
Rodzaj sprawy:
wniosek o podjęcie inicjatywy prawodawczej (WGI)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego
Wynik sprawy:
częściowo pozytywnie ze względu na częściowe uwzgl. wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie opłat pobieranych przez szkoły publiczne za pobyt dzieci uczęszczających do tzw. "zerówki".

Skargi rodziców dzieci objętych obowiązkiem rocznego przygotowania przedszkolnego zwróciły uwagę Rzecznika Praw Obywatelskich na kwestię opłat pobieranych przez szkoły publiczne za pobyt dzieci w tych placówkach. Zgodnie z art. 14 ust. 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty do oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych stosuje się przepisy o ustalaniu wysokości opłat za przedszkola. Oznacza to, że dzieci mogą korzystać z bezpłatnej edukacji i opieki jedynie w wymiarze ustalonym przez gminę w drodze uchwały. W pozostałym zakresie rodzice ponoszą koszty pobytu swoich dzieci w placówce. Roczne obowiązkowe przygotowanie przedszkolne (tzw. "zerówka") stanowi realizację postulatu zapewnienia wszystkim dzieciom równych szans edukacyjnych. Organizacja "zerówek" musi zapewniać nie tylko odpowiednią jakość nauki i opieki, ale i pełną, równą dostępność, niezależnie od miejsca zamieszkania dzieci czy sytuacji finansowej ich rodziców. W przeciwnym razie wyrównanie szans edukacyjnych pozostanie jedynie pustą deklaracją. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o zajęcie stanowiska w sprawie, a także poinformowanie, czy rozważana jest zmiana przepisów ustawy o systemie oświaty zapewniająca wszystkim dzieciom możliwość skorzystania z bezpłatnego rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego na zasadach zbliżonych do realizacji obowiązku szkolnego przez uczniów.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2012-02-14
Opis odpowiedzi:

Minister Edukacji Narodowej (14.02.2012 r.) wyjaśniła, że obowiązkowe przygotowanie przedszkolne jest realizowane w ramach wychowania przedszkolnego, a nie nauki szkolnej, co uzasadnia odmienne traktowanie wychowanków przedszkoli (oddziałów przedszkolnych w szkole podstawowej) i uczniów szkół. Dziecko odbywające roczne obowiązkowe przygotowanie przedszkolne, bez względu na miejsce jego realizacji (tj. publiczne przedszkole, publiczny oddział przedszkolny w szkole podstawowej, publiczną inną formę wychowania przedszkolnego), ma prawo do bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki w wymiarze nie krótszym niż 5 godzin dziennie. Rodzice ponoszą dodatkowe koszty jedynie wówczas, gdy sami podejmują decyzję, aby dziecko uczestniczyło w zajęciach w czasie wykraczającym poza czas ustalony jako bezpłatny. Organ prowadzący przedszkole publiczne może zapewnić bezpłatne nauczanie w wymiarze wyższym niż minimalne 5 godzin. Przepis art. 14 ust. 5 pkt 1 w związku z art. 5c pkt 1 ustawy o systemie oświaty, ustanawiający wyłączną kompetencję rady gminy do ustalania wysokości opłat za świadczenia przedszkoli publicznych w czasie przekraczającym wymiar bezpłatnych zajęć, stanowi również wyłączne uprawnienie rady gminy do przyznawania określonym grupom osób uprawnienia w postaci ulg w tych opłatach. Bardzo wiele gmin stosuje ulgi w opłatach. Stosowanie przez gminy ulg w opłatach przedszkolnych wnoszonych przez rodziców, stanowi instrument realizacji polityki prorodzinnej na ich terenie i wynika z lokalnych potrzeb społecznych. Rodzice mają możliwość skorzystania z takiej formy rocznego przygotowania przedszkolnego, która nie nakłada na nich obowiązków ponoszenia bezpośrednio związanych z tym kosztów. W Ministerstwie Edukacji Narodowej prowadzone są prace mające na celu określenie zakresu i możliwości ewentualnego wsparcia finansowego gmin w realizacji zadań dotyczących wychowania przedszkolnego, co przyczyniłoby się do obniżenia kosztów ponoszonych przez rodziców.