Wystąpienie do Komendanta Głównego Policji w sprawie postępowania funkcjonariuszy Policji ze skargami dotyczącymi przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego z dnia 2012-04-02.
Wystąpienie do Komendanta Głównego Policji w sprawie postępowania funkcjonariuszy Policji ze skargami dotyczącymi przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego.
W toku badania skarg Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdził, że praktyka stosowana przez funkcjonariuszy Policji w sprawach ściganych z oskarżenia prywatnego może wywoływać uzasadnione wątpliwości. Zgodnie z treścią art. 488 § 1 k.p.k. Policja na żądanie pokrzywdzonego przyjmuje ustną lub pisemną skargę i w razie potrzeby zabezpiecza dowody, po czym przesyła skargę do właściwego sądu. W jednej ze spraw badanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich na wniosek obywatela, Komendant Komisariatu Policji nie przesłał do sądu złożonej przez niego skargi dotyczącej przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego. Z wyjaśnień Komendy Wojewódzkiej Policji wynika, że sprawa została przekazana do Prokuratury Rejonowej, która wydała postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia wskazując brak interesu społecznego do objęcia czynu ściganiem z urzędu. Zdaniem Rzecznika, w sytuacji gdy Prokurator uznał, iż brak jest podstaw do zmiany trybu ścigania, funkcjonariusze Policji mają obowiązek wykonać czynności przewidziane w art. 488 § 1 k.p.k. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o podjęcie działań, które doprowadzą do zmiany istniejącej praktyki w przedmiocie trybu postępowania ze skargami dotyczącymi zaistnienia przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego, w części dotyczącej zaniechania wykonania dalszych działań w przypadku podjęcia przez prokuraturę decyzji o braku interesu społecznego do objęcia czynu ściganiem z urzędu, celem realizacji przez jednostki Policji reguł postępowania określonych w art. 488 § 1 k.p.k.
Zastępca Dyrektora Biura Kontroli Komendy Głównej Policji (26.04.2012 r.) nie zgodził się ze stanowiskiem przedstawionym w wystąpieniu Rzecznika Praw Obywatelskich i stwierdził, że procedura w sprawach czynów zabronionych ściganych z oskarżenia prywatnego została przez ustawodawcę ukształtowana w sposób jednoznaczny. Zasadą generalną jest złożenie aktu oskarżenia - w formie określanej mianem aktu uproszczonego - zawierającego jedynie wskazanie warunków niezbędnych dla zakreślenia podmiotowych i przedmiotowych granic postępowania sądowego, przez samego pokrzywdzonego. Udział Policji w procedowaniu przewidziany został jako odstępstwo od reguły i tylko w epizodycznym zakresie. Niedopuszczalne jest w tym trybie prowadzenie przez Policję postępowania, bowiem przepisy ograniczają obowiązki Policji jedynie do przeprowadzenia absolutnie koniecznych czynności dowodowych. Na etapie przyjmowania skargi mogą to być czynności wykonywane w razie potrzeby w zakresie zmierzającym jedynie do zabezpieczenia dowodów. Taka potrzeba zachodzi wówczas, kiedy istnieje obawa utraty lub zniekształcenia dowodów. Natomiast art. 488 § 2 k.p.k. reguluje ewentualne wykonywanie przez Policję czynności, kiedy sprawa procedowana jest już przez sąd (czyli po wpłynięciu prywatnego aktu oskarżenia). Wówczas sąd może polecić wykonanie czynności, ale jedynie dowodowych, a nie innych czynności procesowych. Z chwilą przesłania dokumentów do prokuratury, dalszy tryb postępowania regulują przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 marca 2010 r. regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury, na mocy których jeżeli zawiadomienie o przestępstwie ściganym z oskarżenia prywatnego nie daje podstaw do wszczęcia postępowania z urzędu, prokurator przekazuje doniesienie właściwemu sądowi, powiadamiając o tym pokrzywdzonego.