Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie braku możliwości uzyskania uprawnienia do renty rodzinnej w drodze wyjątku przez pełnoletnie uczące się dziecko, pozbawione wsparcia ze strony rodziców z dnia 2012-04-11.

Adresat:
MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
Sygnatura:
RPO/698579/12/III/322 RZ
Data sprawy:
2012-04-11
Rodzaj sprawy:
wystąpienie o charakterze generalnym (WG)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie braku możliwości uzyskania uprawnienia do renty rodzinnej w drodze wyjątku przez pełnoletnie uczące się dziecko, pozbawione wsparcia ze strony rodziców.

Na tle sprawy skierowanej do Rzecznika Praw Obywatelskich ujawnił się problem braku możliwości uzyskania uprawnienia do renty rodzinnej w drodze wyjątku przez pełnoletnie uczące się dziecko, które nie ma możliwości uzyskania wsparcia ze strony rodziców, gdyż ojciec jest nieznany, a matka nie żyje. Zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, Prezes ZUS może przyznać w drodze wyjątku świadczenie w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie. Warunki te muszą być spełnione łącznie, a niespełnienie choćby jednego z nich wyklucza możliwość przyznania tego rodzaju świadczenia. W kręgu osób będących członkami rodziny w rozumieniu ww. przepisu znajdują się osoby uprawnione w trybie zwykłym do ubiegania się o rentę rodzinną. Trudno jest znaleźć racjonalne uzasadnienie dla zawężenia grona członków rodziny uprawnionych do ubiegania się o świadczenie w trybie wyjątkowym jedynie do tych członków rodziny, którzy ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek nie mogą podjąć pracy i nie mają środków utrzymania. Rygorystyczne wymogi powodują, iż kontynuowanie nauki i trudna sytuacja materialna pozbawionego opieki rodziców młodego człowieka nie są wystarczającym uzasadnieniem do przyznania świadczenia w drodze wyjątku. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2012-06-11
Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (11.06.2012 r.) w pełni podzielił pogląd wyrażony w wystąpieniu Rzecznika Praw Obywatelskich i przesłał w tej sprawie pismo do Prezesa ZUS, w którym poinformował, że problem uzyskania uprawnień do renty rodzinnej wyjątkowej przez pełnoletnie uczące się dziecko może być rozwiązany bez potrzeby nowelizacji art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z jego dotychczasową wykładnią, renta rodzinna w drodze wyjątku nie jest przyznawana dzieciom zmarłego żywiciela rodziny, które ukończyły 18 rok życia. Tymczasem w kręgu osób będących członkami rodziny w rozumieniu art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych znajdują się osoby uprawnione w trybie zwykłym do ubiegania się o rentę rodzinną. Zdaniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej ustalenie prawa do renty rodzinnej w drodze wyjątku, w trybie art. 83 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie może odbywać się w oderwaniu od innych przepisów, w tym przypadku przepisów art. 65-74 tej ustawy. Przepis art. 83 ust. l ustawy z o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych daje prawo Prezesowi ZUS do przyznawania świadczeń w drodze wyjątku, także gdy o rentę rodzinną w drodze wyjątku ubiega się uczące pełnoletnie dziecko.