Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Obrony Narodowej w sprawie braku ekwiwalentu dla żołnierzy za pozostawanie w dyspozycji dowódcy jednostki wojskowej w trakcie pełnienia tzw. dyżuru domowego z dnia 2012-06-18.

Adresat:
MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ
Sygnatura:
RPO/702597/12/III/901.3 RZ
Data sprawy:
2012-06-18
Rodzaj sprawy:
wystąpienie o charakterze generalnym (WG)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Wynik sprawy:
nieuwzględnienie wystąpienia Rzecznika
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Obrony Narodowej w sprawie braku ekwiwalentu dla żołnierzy za pozostawanie w dyspozycji dowódcy jednostki wojskowej w trakcie pełnienia tzw. dyżuru domowego.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócił się żołnierz zawodowej służby wojskowej w sprawie braku ekwiwalentu za pozostawanie w dyspozycji dowódcy jednostki wojskowej w trakcie pełnienia tzw. "dyżuru domowego pod służbowym telefonem komórkowym". Analiza obowiązujących przepisów budzi wątpliwości w zakresie istnienia podstaw prawnych umożliwiających stosowanie dyżurów domowych w stosunku do żołnierzy. Zarówno bowiem w ustawie z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, jak i w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 26 czerwca 2008 r. w sprawie czasu służby żołnierzy zawodowych nie jest wymieniane pojęcie "dyżuru domowego". Kwestia ta jest odmiennie rozwiązana w pragmatykach służb mundurowych, gdzie regulacje w tym zakresie są zamieszczone na poziomie aktów prawnych o randze ustawowej. Ponadto przepis § 2 pkt 1 rozporządzenia w sprawie czasu służby żołnierzy zawodowych określa możliwość wprowadzenia innego bliżej nieokreślonego dyżuru rozkazem dowódcy jednostki wojskowej. Zapis ten nie odpowiada art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Określa on, że rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. W opisywanym przypadku nastąpiło przekroczenie delegacji ustawowej w postaci regulacji w rozporządzeniu materii, co do której na poziomie ustawowym brak jest wyraźnych wskazówek. Zawarta w rozporządzeniu dyspozycja umożliwia dowódcy jednostki wojskowej tworzenie samoistnie nowych form dyżurów, które nie są wymienione w tym akcie wykonawczym. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o ustosunkowanie się do przedstawionego problemu.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2012-09-13
Opis odpowiedzi:

Minister Obrony Narodowej (13.09.2012 r.) uważa obecne uregulowania dotyczące czasu służby żołnierzy zawodowych za prawidłowe, nienaruszające ich praw, a jednocześnie umożliwiające Siłom Zbrojnym Rzeczypospolitej Polskiej realizowanie stawianych przed nimi zadań. Zgodnie z art. 60 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, wymiar czasu służby żołnierzy zawodowych jest określony ich zadaniami służbowymi. Ustawodawca przewidział wprawdzie w art. 60 ust. 2 i 3 wojskowej ustawy pragmatycznej, że zadania służbowe żołnierzy zawodowych powinny być ustalane przez przełożonych w sposób pozwalający na ich wykonywanie w ramach czterdziestu godzin służby w tygodniu, a także umożliwiać im co najmniej jedenaście godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdej dobie oraz dwadzieścia cztery godziny nieprzerwanego odpoczynku w okresie siedmiodniowym, ale nie są to normy o charakterze absolutnym. Zgodnie z art. 60 ust. 4 wojskowej ustawy pragmatycznej powyższe regulacje nie mają zastosowania do żołnierzy zawodowych realizujących zadania o charakterze nadzwyczajnym niezbędne do ochrony interesów państwa. Ponadto Minister podkreślił w odpowiedzi, że uprawnienie dowódcy jednostki wojskowej przyznane w § 2 pkt 1 rozporządzenia nie polega na możliwości wprowadzania nowych "form" dyżuru, a jedynie określenia jego celu, innego niż wprost wskazane w rozporządzeniu, to jest bojowego, operacyjnego i ratowniczego.