Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie regulacji prawnej zawartej w ustawie - Prawo o szkolnictwie wyższym, przewidującej wygaśnięcie stosunku pracy mianowanego nauczyciela akademickiego zatrudnionego w uczelni publicznej, ze względu na osiągnięcie określonego wieku z dnia 2012-08-01.

Adresat:
MINISTERSTWO NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO
Sygnatura:
RPO/709322/12/III/812.2 RZ
Data sprawy:
2012-08-01
Rodzaj sprawy:
wniosek o podjęcie inicjatywy prawodawczej (WGI)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie regulacji prawnej zawartej w ustawie - Prawo o szkolnictwie wyższym, przewidującej wygaśnięcie stosunku pracy mianowanego nauczyciela akademickiego zatrudnionego w uczelni publicznej, ze względu na osiągnięcie określonego wieku.

Rzecznik sygnalizuje w wystąpieniu, że ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, wydłużająca wiek emerytalny ponad 65 rok życia, nie wprowadziła niezbędnych zmian w ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym. Przepis art. 127 ust. 2 ustawy o szkolnictwie wyższym przewiduje wygaśnięcie stosunku pracy mianowanego nauczyciela akademickiego zatrudnionego na uczelni publicznej z końcem roku akademickiego, w którym ukończył on sześćdziesiąty piąty rok życia, a więc nie przystaje do obowiązującej od 1 stycznia 2013 r. regulacji prawnej podwyższającej wiek emerytalny mężczyznom. Zawarta w przepisie art. 127 ust. 2 ustawy o szkolnictwie wyższym regulacja nasuwa dalsze wątpliwości konstytucyjne. Zdaniem Rzecznika brak jest racjonalnych argumentów przemawiających za koniecznością utrzymania zasady wygasania stosunków pracy z mianowanymi nauczycielami akademickimi tylko z powodu osiągnięcia określonego wieku. Potrzeba wydłużania okresu aktywności zawodowej powinna skłaniać do poszukiwania rozwiązań bardziej elastycznych. Rozwiązanie to trudno uznać ponadto za zgodne z konstytucyjną zasadą równości, skoro przewiduje wygaśnięcie stosunku pracy z powodu wieku tylko w odniesieniu do mianowanych nauczycieli akademickich zatrudnionych w uczelniach publicznych. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o zajęcie stanowiska w kwestii możliwości usunięcia powyższych mankamentów regulacji, zawartej w ustawie o szkolnictwie wyższym. Wystąpienie zostało skierowane do wiadomości Ministra Pracy i Polityki Społecznej, z prośbą o ustosunkowanie się do przedstawionych kwestii.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2012-08-17
Opis odpowiedzi:

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego (17.08.2012 r.) poinformowała, że już na etapie uzgodnień międzyresortowych projektu ustawy resort przygotował propozycje mające na celu zapewnienie spójności regulacji prawnych i przedstawił je Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej. Propozycje zmian ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym oraz ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw, związane są z reformą szkolnictwa wyższego. Celem regulacji objętej art. 127 ust. 2 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym oraz art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw jest konieczność racjonalizacji zatrudnienia w uczelniach i poprawy jego niekorzystnej struktury demograficznej. Regulacje dotyczące wygaśnięcia stosunku pracy mianowanego nauczyciela akademickiego w powiązaniu ze zmienionymi zasadami awansu naukowego oraz akademickiego powinny doprowadzić do zmiany struktury wieku społeczności samodzielnych pracowników naukowych i umożliwić młodym uczonym zdobycie samodzielności naukowej - czyli uzyskania uprawnień promotorskich oraz możliwości kierowania zespołami badawczymi - przed ukończeniem 40 roku życia. Równocześnie pozostawiono rektorom możliwość zawierania umów o pracę z osobami, które utraciły status zatrudnienia na podstawie mianowania. Projektowane zmiany nie naruszają przy tym zakazu dyskryminacji ze względu na wiek oraz są zgodne z prawem Unii Europejskiej.