Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie konieczności zmiany przepisów rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości regulujących opłaty za czynności adwokackie i radcowskie w sprawach cywilnych z zakresu prawa pracy z dnia 2012-09-26.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie konieczności zmiany przepisów rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości regulujących opłaty za czynności adwokackie i radcowskie w sprawach cywilnych z zakresu prawa pracy.
Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z wnioskiem o zmianę przepisów rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.: w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Stawka minimalna wynagrodzenia adwokata w sprawie o przywrócenie do pracy (uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne) wynosi 60 zł, natomiast w sprawie o odszkodowanie jest zdecydowanie wyższa i wynosi 75% stawki obliczonej na podstawie § 6 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie, od wartości odszkodowania będącego przedmiotem sprawy. Według art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze, Minister Sprawiedliwości powinien określić stawki minimalne za czynności adwokackie, mając na względzie rodzaj i zawiłość sprawy oraz wymagany nakład pracy adwokata. W ocenie Sądu Najwyższego uregulowanie zawarte w § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie jest niezgodne z upoważnieniem ustawowym, gdyż dla sprawy o odszkodowanie ustala zdecydowanie wyższą stawkę minimalną niż w sprawie o przywrócenie do pracy, która jest tego samego rodzaju, bardziej zawiła i wymagająca większego nakładu pracy adwokata, a nadto ma wyższą wartość przedmiotu sporu. Stawki minimalne w identycznej wysokości przysługują także radcom prawnym. Konieczność zmian niekonstytucyjnych regulacji stwarza okazję do ponownego rozważenia możliwości zaktualizowania wysokości stawek minimalnych wynagrodzenia adwokatów i radców prawnych za prowadzenie niektórych spraw w postępowaniu sądowym.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości (19.12.2012 r.) nie zgodził się ze stanowiskiem przedstawionym w wystąpieniu Rzecznika, iż obowiązujące zasady ustalania wynagrodzeń za czynności adwokatów i radców prawnych skutkują ograniczeniem możliwości korzystania z profesjonalnego pełnomocnika procesowego, a tym samym redukują zakres ochrony prawnej społeczeństwa. Sprawy z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń społecznych mają szczególny charakter i są bardzo istotne dla zabezpieczenia bytu pracownika i jego rodziny. Utrzymanie stawek minimalnych na stosunkowo niskim poziomie leży także w interesie społecznym. Zwiększenie kosztów opłat za czynności adwokackie lub radcowskie, w tym należnych pracodawcy, mogłoby zniechęcić pracowników do dochodzenia ochrony swoich roszczeń na drodze sądowej. Nie można też zgodzić się z argumentem, że sprawa o przywrócenie do pracy jest bardziej zawiła i wymaga większego nakładu pracy pełnomocnika. Przy rozpoznawaniu i rozstrzyganiu sprawy o uznanie wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne (o przywrócenie do pracy) lub o odszkodowanie, podstawy prawne roszczeń są takie same, przesłanki materialnoprawne są identyczne, ustalenia wymagają te same okoliczności faktyczne, a wysokość odszkodowania nie jest istotą takiego procesu i na ogół nie jest przedmiotem sporu. W związku z tym wynagrodzenie pełnomocnika powinno być ustalane według tych samych zasad. Obecnie brak przesłanek uzasadniających uwzględnienie wniosku o nowelizację rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości w kierunku proponowanym w wystąpieniu Rzecznika.