Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie stosowania detencji wobec małoletnich cudzoziemców z dnia 2012-12-12.
Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie stosowania detencji wobec małoletnich cudzoziemców.
Rzecznik Praw Obywatelskich przekazała w wystąpieniu swoje uwagi dotyczące problemu stosowania detencji wobec cudzoziemców, ze szczególnym uwzględnieniem detencji małoletnich cudzoziemców. W rezultacie wpływających skarg oraz w związku z przeprowadzonym w październiku 2012 r. protestem cudzoziemców, pracownicy Biura Rzecznika przeprowadzili wizytacje w ośrodkach strzeżonych dla cudzoziemców. Poczynione obserwacje potwierdzają zastrzeżenia sformułowane w skargach do Rzecznika, dotyczące warunków pobytu w tych ośrodkach. Projekt ustawy o cudzoziemcach, który trafił do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych 19 października 2012 r. nadal w szerokim zakresie dopuszcza stosowanie detencji względem małoletnich. Regulację zaproponowaną w art. 372 ust. 2 projektowanej ustawy, która ogranicza stosowanie detencji tylko względem małoletnich poniżej 13 roku życia pozbawionych opieki należy uznać za niewystarczającą. W regulacjach innych państw Unii Europejskiej można zauważyć trend odchodzenia od zatrzymywania małoletnich, bądź ograniczania stosowania tego środka zabezpieczającego. Na ich tle regulacje polskie, które przewidują jednakowe traktowanie cudzoziemców bez względu na wiek, jawią się jako restrykcyjne i odbiegające od najlepszych europejskich standardów, a także nie przystają do wyrażonej w art. 37 Konwencji o prawach dziecka zasady, że detencja dziecka jest dopuszczalna tylko w wyjątkowych sytuacjach i tylko na najkrótszy możliwy okres. Rzecznik Praw Obywatelskich ponownie zwraca się z prośbą o rozważenie możliwości zmian legislacyjnych, zmierzających do ograniczenia stosowania detencji względem małoletnich cudzoziemców.
Minister Spraw Wewnętrznych (14.02.2013 r.) wyraził pogląd, że całkowite zniesienie stosowania detencji wobec małoletnich cudzoziemców nie jest możliwe. Istnieje bowiem niebezpieczeństwo posługiwania się dziećmi w sposób instrumentalny. Należy mieć także na uwadze zobowiązania wynikające z konieczności ochrony zewnętrznej granicy Unii Europejskiej oraz strukturę imigracji do Polski. Aktualne statystyki potwierdzają jednak znaczący spadek liczby dzieci umieszczanych w ostatnich latach w ośrodkach strzeżonych.
Jak przewidują przepisy projektu nowej ustawy o cudzoziemcach, w strzeżonym ośrodku nie będzie mógł zostać umieszczony małoletni cudzoziemiec przebywający na terytorium RP bez opieki, który nie ukończył 15 roku życia. Ponadto, rozważane jest dodanie przepisu stanowiącego, że sąd decydując o skierowaniu do ośrodka strzeżonego małoletniego bez opieki lub rodziny z dzieckiem musi każdorazowo uwzględniać interes dziecka. Proponowane zmiany umożliwią stosowanie w szerokim zakresie środków alternatywnych wobec detencji, takich jak: zgłaszanie się do stosownego organu, wpłata zabezpieczenia pieniężnego, przekazanie dokumentu podróży do depozytu, przebywanie w wyznaczonym miejscu, co powinno przyczynić się do dalszego ograniczania stosowania detencji wobec małoletnich. Planowane w projekcie ustawy powierzenie organom Straży Granicznej wydawania decyzji w sprawie zobowiązania do powrotu pozwoli na usprawnienie procedur prowadzonych wobec cudzoziemców, a tym samym skróci czas pobytu w ośrodku strzeżonym. Projekt ustawy przewiduje także wprowadzenie możliwości swobodnego przemieszczania się cudzoziemców po terenie ośrodka strzeżonego z wyjątkiem miejsc, do których administracja ośrodka wydała zakaz wstępu. Oznacza to, że ośrodki strzeżone utracą w dużej mierze swój "więzienny" charakter.