Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie wadliwie ukształtowanych przepisów dotyczących ograniczeń egzekucji świadczeń pieniężnych w sprawach cywilnych z dnia 2013-01-11.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie wadliwie ukształtowanych przepisów dotyczących ograniczeń egzekucji świadczeń pieniężnych w sprawach cywilnych.
Do Rzecznika wpływają skargi od obywateli będących dłużnikami, wobec których prowadzona jest egzekucja świadczeń pieniężnych. W sytuacji, gdy jedynym źródłem ich utrzymania jest wynagrodzenie ze stosunku pracy bądź świadczenie emerytalne czy rentowe, albo alimenty, wypłacane w formie przelewu na rachunek bankowy, skutkiem prowadzonej egzekucji jest pozbawienie ich wszystkich środków koniecznych do utrzymania siebie i rodziny, a przewidziane w obowiązujących przepisach ograniczenia egzekucji, których celem jest pozostawienie dłużnikowi środków zapewniających minimum egzystencji, nie mają wówczas zastosowania. Opisana sytuacja jest w ocenie Rzecznika niedopuszczalna i sprzeczna z obowiązkiem poszanowania i ochrony godności człowieka spoczywającym na władzach publicznych, a wynikającym z art. 30 Konstytucji RP. Pozostaje także w sprzeczności z zasadniczymi celami ograniczeń egzekucyjnych przewidzianych w art. 833 k.p.c, które wprowadzone zostały jako gwarancja zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych dłużnika. Konieczne wydaje się wprowadzenie regulacji, dzięki którym ochrona minimum egzystencji dłużnika i jego rodziny miałaby charakter spójny i konsekwentny. Rzecznik postuluje wprowadzenie zapisu ustawowego, który rozciągałby ograniczenia egzekucji na te kwoty, które wpłynęły na rachunek dłużnika, jednak uprzednio zostały zwolnione spod egzekucji na podstawie innych przepisów - przynajmniej w zakresie tych świadczeń, których celem jest zapewnienie utrzymania. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie i rozważenie podjęcia odpowiednich działań legislacyjnych.
Minister Sprawiedliwości (15.02.2013 r.) wyjaśnił, że w trakcie prac nad projektem założeń projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw rozważano postulowany przez Rzecznika Praw Obywatelskich kierunek zmian, polegający na wprowadzeniu regulacji stanowiącej, że nie podlegają zajęciu środki wpłacone na rachunek bankowy dłużnika z tytułu sum lub świadczeń, które według innych przepisów nie podlegają egzekucji, gdyż służą zapewnieniu utrzymania dłużnika i jego rodziny. Takie rozwiązanie zapewniłoby spójność regulacji ustanawiających ograniczenia egzekucji ze względu na potrzebę ochrony minimum egzystencji dłużnika, jednak spowodowałoby poważne problemy w praktyce. W ramach prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, prowadzonych przez Rządowe Centrum Legislacji, rozważa się określenie kwoty wolnej od zajęcia na poziomie minimalnego wynagrodzenia oraz takie zredagowanie przepisów, aby przedmiotowe zwolnienie nie miało charakteru jednorazowego, lecz obowiązywało przez cały okres zajęcia. W ten sposób, dłużnik mógłby przez cały okres zajęcia dysponować środkami na zajętym rachunku do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Opracowywane zmiany w przepisach zagwarantują ochronę minimum egzystencji w razie skierowania egzekucji do rachunku bankowego lub rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo - kredytowej, na którym są gromadzone środki przeznaczone na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych dłużnika i jego rodziny.