Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie wymogu uzyskania zgody na podjęcie leczenia za granicą z dnia 2013-04-23.
Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie wymogu uzyskania zgody na podjęcie leczenia za granicą.
W świetle przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie jest możliwe pokrycie kosztów planowanego leczenia zagranicznego bez uzyskania uprzedniej zgody Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia wydanej w formie ostatecznej decyzji. W przypadku, gdy pacjent podjął leczenie za granicą bez wystąpienia z wnioskiem o udzielenie zgody lub po wystąpieniu z wnioskiem, lecz przed jego pozytywnym rozpatrzeniem, nie może dochodzić zwrotu kosztów leczenia. Co do zasady istota tak skonstruowanego systemu ma na celu ochronę równowagi finansowej i organizacyjnej systemu publicznej opieki zdrowotnej, w zakresie udzielania świadczeń o charakterze planowym. Jednakże w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a także mając na uwadze konstytucyjne prawo do ochrony zdrowia, brak możliwości następczego zwrotu poniesionych kosztów leczenia zagranicznego rodzi uzasadnione wątpliwości co do rzeczywistej dostępności tego rodzaju świadczeń finansowanych ze środków publicznych. Leczenie to przeprowadzane jest nierzadko w sytuacji bezpośredniego zagrożenia powstania nieodwracalnych lub bardzo dotkliwych zmian w stanie zdrowia pacjenta, którym może zapobiec jedynie podjęcie leczenia w innym państwie. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przekazanie stanowiska w przedstawionej kwestii.
Minister Zdrowia (13.05.2013 r.) wyjaśnił, że zgodnie ze stanowiskiem Ministra Zdrowia przekazanym Narodowemu Funduszowi Zdrowia, w niektórych przypadkach należy dopuścić możliwość zrefundowania świadczeniobiorcy poniesionych przez niego kosztów świadczeń udzielonych poza granicami kraju. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy pacjent skorzystał ze świadczeń poza granicami Polski po otrzymaniu odmownej decyzji Prezesa Funduszu, która okazała się następnie, w wyniku postępowania sądowo-administracyjnego, decyzją merytorycznie nieuzasadnioną. Ponadto, zgodnie z opinią Ministra Zdrowia, świadczeniobiorcy należy się zwrot poniesionych kosztów świadczeń udzielonych poza granicami kraju również w przypadku, gdy jeszcze przed zakończeniem postępowania skorzystał ze świadczeń objętych wnioskiem, złożonym uprzednio do oddziału wojewódzkiego Funduszu, o ile postępowanie to ostatecznie skutkowało wydaniem pozytywnej decyzji. Dotyczy to sytuacji, w których ze względu na stan pacjenta i przewidywany rozwój choroby zachodziła pilna konieczność podjęcia leczenia, jeszcze przed otrzymaniem decyzji Prezesa Funduszu. Powyższe stanowisko Ministra Zdrowia oraz praktyka Funduszu w zakresie refundacji kosztów leczenia poza granicami kraju, poniesionych przez pacjentów, w przypadku których złożono wnioski o wydanie zgody Prezesa Funduszu na przeprowadzenie takiego leczenia, opiera się na celowościowej wykładni przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W ramach kolejnej nowelizacji tej ustawy rozważa się wprowadzenie przepisu, który explicite przewidywałby możliwość zrefundowania świadczeniobiorcom poniesionych kosztów świadczeń opieki zdrowotnej, we wskazanych wyżej okolicznościach.
Minister Zdrowia (05.08.2013 r.) w uzupełnieniu wcześniejszej odpowiedzi odniósł się do sytuacji, gdy podjęto leczenie za granicą bez składania wniosku o wydanie zgody na takie leczenie. Mimo korzystnych dla obywateli orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego, powołanych w wystąpieniu Rzecznika Praw Obywatelskich, brak uzasadnienia dla wprowadzenia w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych przepisu, który sankcjonowałby w takiej sytuacji możliwość uzyskania refundacji pełnych kosztów leczenia za granicą. Zawarcie takiej klauzuli, nawet w przypadku obwarowania jej zastrzeżeniem, że refundacja pomimo braku uprzedniego wniosku dopuszczalna jest tylko w wypadkach szczególnie pilnych, mogłoby stanowić zachętę do obchodzenia obowiązujących przepisów.