Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie bezpłatnej pomocy prawnej z dnia 2013-05-24.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie bezpłatnej pomocy prawnej.
Na potrzebę kompleksowego zreformowania systemu udzielania pomocy prawnej najuboższym obywatelom Rzecznik Praw Obywatelskich wskazywał w licznych wystąpieniach kierowanych do Ministra Sprawiedliwości w latach 2004-2009. Niezbędność zapewnienia bezpłatnej pomocy prawnej wynika z wymogów prawnych statuowanych w Konstytucji RP, a także ze zobowiązań międzynarodowych. Obowiązujący w Polsce system pomocy prawnej z urzędu w sprawach cywilnych jest postrzegany jako drogi i nieefektywny. Pomoc prawna dla najuboższych powinna obejmować także pozasądowe poradnictwo prawne. W aktualnym stanie prawnym nie istnieje żadne systemowe rozwiązanie kwestii bezpłatnego poradnictwa prawnego w przypadku czynności pozasądowych. Tymczasem praktyka działania Biura Rzecznika Praw Obywatelskich od początku jego funkcjonowania wskazuje na ogromną potrzebę zapewnienia bezpłatnego poradnictwa prawnego w wielu sprawach, zanim trafią one na drogę sądową. Możliwość zaspokojenia wszystkich uzasadnionych społecznie potrzeb może stworzyć jedynie działający w oparciu o zasadę ciągłości system pomocy prawnej, gwarantujący niezamożnym obywatelom na terenie całego kraju realny dostęp do fachowej, nieodpłatnej porady prawnej w sytuacji, gdy wymaga tego potrzeba ochrony sfery prawnej danego podmiotu. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o podjęcie odpowiednich działań legislacyjnych w celu stworzenia systemowej regulacji dotyczącej bezpłatnej pomocy prawnej, a w szczególności celem wprowadzenia do polskiego porządku prawnego realnych możliwości uzyskania pomocy prawnej przez najuboższych obywateli na etapie przedsądowym.
Minister Sprawiedliwości (13.06.2013 r.) poinformował, że w Ministerstwie Sprawiedliwości ponownie wszczęto prace koncepcyjne w zakresie przygotowania projektu regulacji wdrażającej system nieodpłatnej pomocy prawnej i oszacowania skutków finansowych wprowadzenia jej w życie. Rozpatrywana jest m.in. celowość oparcia systemu nieodpłatnej pomocy prawnej na aktywności organizacji pozarządowych, zajmujących się - w różnym zakresie - poradnictwem prawnym oraz aktywności osób posiadających wykształcenie wyższe prawnicze, w tym wykonujących zawody adwokata i radcy prawnego. Do rozstrzygnięcia pozostaje, czy czynności związane z oceną stanu materialnego oraz przyznaniem lub odmową przyznania nieodpłatnej pomocy prawnej miałyby być realizowane przez organy samorządu powiatowego. Jednocześnie Minister Sprawiedliwości zapewnił w odpowiedzi, że w przypadku przejścia do kolejnej fazy prac nad omawianą regulacją, a tym samym nadania im skonkretyzowanego charakteru uzasadniającego wszczęcie i prowadzenie prac legislacyjnych, Rzecznik Praw Obywatelskich zostanie poinformowana o tym fakcie w odrębnym piśmie.