Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów uzyskiwanych z tytułu umowy o dożywocie z dnia 2013-07-17.
Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów uzyskiwanych z tytułu umowy o dożywocie.
Przez umowę o dożywocie właściciel nieruchomości zobowiązuje się przenieść jej własność na nabywcę, a nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie. Umowa o dożywocie jest zawierana głównie przez osoby starsze, nierzadko schorowane i znajdujące się w niedostatku. Interpretacja przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w odniesieniu do przychodów z tytułu umowy dożywocia jest niezwykle utrudniona. Sądy administracyjne uznają, że przychody ze zbycia nieruchomości (przed upływem pięciu lat od jej nabycia) uzyskane w związku z zawartą umową o dożywocie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Obywatelom niezwykle trudno jest zrozumieć intencje ustawodawcy, który z jednej strony dąży do zwalniania z opodatkowania świadczeń przekazywanych między członkami najbliższej rodziny, a z drugiej - poprzez niejasne przepisy - nakazuje opodatkowanie świadczeń o bardzo podobnym charakterze jakim są świadczenia w ramach umowy o dożywocie. Poruszone zagadnienie ma również istotne znaczenie z powodu praktyki gospodarczej, kształtującej się obecnie w związku z brakiem ustawowej regulacji hipoteki odwróconej. Negatywne skutki dla seniorów związane z brakiem regulacji o odwróconej hipotece, są pogarszane w związku z niejasnymi przepisami dotyczącymi opodatkowania przychodów z umów o dożywocie (praktyka gospodarcza dąży do zawierania umów o dożywocie pod szyldem hipoteki odwróconej). Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o rozważenie zainicjowania zmian legislacyjnych zmierzających do wprowadzenia jasnych przepisów regulujących kwestię opodatkowania przychodów uzyskiwanych z tytułu zawieranych umów o dożywocie, a także o rozważenie wyłączenia przychodów z umów o dożywocie ze źródeł opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Minister Finansów (08.08.2013 r.) nie podzielił stanowiska Rzecznika Praw Obywatelskich. Odpłatny charakter umowy o dożywocie powoduje, że czynność ta skutkuje powstaniem przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości, jeżeli następuje przed upływem pięcioletniego okresu. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w jednolitej obecnie linii orzeczniczej sądów administracyjnych. Mając na uwadze odpłatny charakter zarówno umowy o dożywocie, jak i umowy sprzedaży, brak jest przesłanek do różnicowania skutków podatkowych zbycia nieruchomości lub ich części w drodze tych umów. Podniesiony w wystąpieniu postulat wprowadzenia w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcia "umowy o dożywocie" nie znajduje uzasadnienia, bowiem każde zbycie nieruchomości i określonych praw majątkowych mające charakter odpłatny mieści się w źródle przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) - c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podatnik, w razie wątpliwości w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego, ma prawo w trybie przewidzianym w ustawie - Ordynacja podatkowa, wystąpić do właściwego organu z wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w jego indywidualnej sprawie. Również brak rozwiązań prawnych w zakresie hipoteki odwróconej nie daje podstaw do zróżnicowania opodatkowania dochodów (przychodów) z odpłatnego zbycia nieruchomości i określonych praw majątkowych. Wprowadzenie, bądź nie, ustawowej regulacji hipoteki odwróconej w żaden sposób nie zmienia faktu, iż umowy o dożywocie mają charakter odpłatnego zbycia. Odnosząc się do kwestii wprowadzenia zwolnienia z opodatkowania przychodów wynikających z umów o dożywocie Minister Finansów nie podzielił sugestii co do konieczności zmiany przepisów w tym zakresie.