Wystąpienie do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w sprawie informowania osób pozbawionych wolności o ich prawach i obowiązkach z dnia 2013-07-29.
Wystąpienie do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w sprawie informowania osób pozbawionych wolności o ich prawach i obowiązkach.
Podczas wizytacji przeprowadzanych w jednostkach penitencjarnych przez przedstawicieli Krajowego Mechanizmu Prewencji część osób tymczasowo aresztowanych i skazanych wskazywała, że podczas rozmowy informacyjnej nie otrzymała kompleksowych informacji o przysługujących im prawach i ciążących na nich obowiązkach. Brak należytej znajomości zasad funkcjonowania w jednostce powodował niejednokrotnie, że osoby te naruszały obowiązujące nakazy lub zakazy, narażając się na odpowiedzialność dyscyplinarną. Nadto, nie korzystały z niektórych swoich praw, nie mając o nich wiedzy. Przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji uważają, że obowiązek poinformowania osadzonych o przysługujących im prawach oraz ciążących na nich obowiązkach nie może być traktowany jedynie jako zapoznanie z przepisami, ale obejmuje również udzielenie wskazówek i wyjaśnień, w zakresie dostosowanym indywidualnie do osadzonego. Osadzeni skarżą się, że obowiązek ustnego pouczenia bywa cedowany na współosadzonych (tzw. starszych celi), którzy nie są do takich rozmów przygotowywani i nierzadko zniekształcają informacje lub w ogóle ich nie przekazują. W ocenie Rzecznika wskazane byłoby przygotowanie kompendium wiedzy o podstawowych prawach i obowiązkach skazanych i tymczasowo aresztowanych i przekazanie go osadzonym, jak również wychowawcom w oddziałach penitencjarnych. Problemem jest także brak aktualnych aktów prawnych w bibliotekach zakładów karnych i aresztów śledczych. Ponadto w celu podnoszenia świadomości prawnej skazanych, przedstawiciele KMP zalecają władzom jednostek upowszechnianie wśród osadzonych wyroków Trybunału Konstytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach, które bezpośrednio dotyczą osób osadzonych. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie.
Dyrektor Generalny Służby Więziennej (09.08.2013 r.) wyjaśnił, że osoby nowo przyjęte do jednostki penitencjarnej są objęte szczególną opieką wychowawczą w celu zapewnienia praworządnej realizacji ich praw i obowiązków, ochronną w celu zapewnienia im bezpieczeństwa osobistego oraz, w miarę potrzeby, psychologiczną. W związku z powyższym brak uzasadnienia dla propozycji opracowania informatora dla nowo przyjętych osadzonych. W trakcie kontroli oraz wizytacji jednostek penitencjarnych wielokrotnie realizowanych przez Biuro Penitencjarne na przestrzeni lat nie stwierdzono przypadków cedowania przez wychowawców obowiązku ustnego pouczenia osadzonego o jego prawach i obowiązkach przez współosadzonych oraz łączenia rozmowy informacyjnej z rozmową wstępną, które przeprowadza się z osobą pozbawioną wolności, nowo przyjmowaną do jednostki penitencjarnej. Rozmowę informacyjną z osadzonym przeprowadza się niezwłocznie, rozmowę wstępną nie później niż w terminie dwóch dni od przyjęcia do zakładu karnego. Trwają prace nad nowym zarządzeniem Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia i organizacji pracy penitencjarnej oraz zakresów czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych i terapeutycznych oraz oddziałów penitencjarnych, w którym nakłada się obowiązek wyposażenia bibliotek więziennych, w szczególności w: Konstytucję RP, Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Europejskie Reguły Więzienne, Kodeks karny wykonawczy, Kodeks karny, Kodeks postępowania karnego, Kodeks cywilny, Kodeks postępowania cywilnego oraz Kodeks rodzinny i opiekuńczy. W projekcie usankcjonowano także udostępnianie osadzonemu innych aktów prawnych oraz orzecznictwa sądów polskich i trybunałów międzynarodowych, z elektronicznego systemu informacji prawnej, z którego korzysta jednostka penitencjarna. Ponadto Służba Więzienna realizuje zadania zawarte w ustawie o dostępie do informacji publicznej.