Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie usprawnienia systemu kierowania skazanych do zakładów karnych położonych najbliżej miejsca zamieszkania ich rodzin z dnia 2013-08-12.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie usprawnienia systemu kierowania skazanych do zakładów karnych położonych najbliżej miejsca zamieszkania ich rodzin.
Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpływa duża liczba skarg od osób skazanych oraz ich rodzin, w kwestii odbywania kary pozbawienia wolności w zakładach karnych położonych daleko od ich miejsca zamieszkania. W wyniku nowelizacji Kodeksu karnego wykonawczego usunięto z dniem 1 stycznia 2012 r. z jego treści sformułowanie, iż skazany odbywa karę w zakładzie karnym położonym, w miarę możliwości, najbliżej jego miejsca zamieszkania. Wprowadzono jedynie dopuszczalność przeniesienia go do innego właściwego zakładu karnego, m.in. w przypadku ważnych względów rodzinnych. Zmiana ta miała wpłynąć na bardziej racjonalne i uzasadnione względami resocjalizacyjnymi podejmowanie decyzji transportowych w przypadku rozpatrywania kolejnych próśb skazanych o zmianę jednostki penitencjarnej. Wnioskodawcy w wielu skargach do Biura RPO podnoszą, że skazani odbywają karę pozbawienia wolności w znacznym oddaleniu od ich miejsca zamieszkania, a prośby w tym przedmiocie mogą być zrealizowane pozytywnie pod warunkiem, iż w zakładzie karnym, do którego chcą być przetransportowani, jest wolne miejsce w momencie rozpoznania prośby. Zdaniem Rzecznika aktualna praktyka jest niewłaściwa. Respektowaniu prawa osadzonych do utrzymywania kontaktów z rodziną sprzyjałoby utworzenie listy osób oczekujących na przetransportowanie. Dyrektor Generalny Służby Więziennej stwierdził jednak, że obowiązujący system kierowania do jednostek penitencjarnych sprawdził się i nie powinien być zmieniany. Tymczasem faktyczne wyizolowanie skazanego z jego rodziny może stanowić istotny czynnik sprzyjający powrotowi do przestępstwa. Poza tym, obowiązujące przepisy jednoznacznie akcentują potrzebę wzmacniania więzi rodzinnych. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie.
Minister Sprawiedliwości (10.09.2013 r.) poinformował, że po dniu 1 stycznia 2012 r. utrzymana została zasada realizacji przeniesienia do danej jednostki penitencjarnej na podstawie pozytywnie rozpatrzonej prośby - tj. zgody dyrektora jednostki penitencjarnej, do której skazany wnosi o przetransportowanie. Stworzenie mechanizmu ustalania kolejności transportów skazanych w oparciu o listy oczekujących na przetransportowanie w praktyce okazało się nieskuteczne. Brak wystarczającej liczby wolnych miejsc w jednostkach penitencjarnych, związany ze stale utrzymującym się wysokim zaludnieniem aresztów śledczych i zakładów karnych, a także ograniczone możliwości rozbudowy infrastruktury Służby Więziennej, która byłaby w stanie zapewnić wszystkie potrzeby odbywających karę pozbawienia wolności, stoją na przeszkodzie możliwości realizacji w szerszym, czy też pełnym zakresie wniosków skazanych o odbywanie kary pozbawienia wolności w zakładach karnych położonych najbliżej miejsca ich zamieszkania. W odpowiedzi poinformowano także o liczbie skierowań do transportu z urzędu przez jednostki penitencjarne w 2012 roku z powodów związanych ze wzmacnianiem przez skazanych więzi z rodziną, liczbie uwzględnionych próśb osadzonych związanych z kontaktami z rodziną lub z transportem bliżej miejsca zamieszkania, a także liczbę uwzględnionych prośb w trybie art. 165 § 1 k.k.w., czyli związanych z odbywaniem kary w okresie do 6 miesięcy przed przewidywanym warunkowym zwolnieniem lub przed wykonaniem kary, kiedy to skazany powinien w miarę możliwości odbywać karę w zakładzie karnym położonym najbliżej przyszłego miejsca stałego pobytu.