Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie ułatwienia dochodzenia odszkodowań osobom represjonowanym w okresie stanu wojennego z dnia 2013-09-26.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie ułatwienia dochodzenia odszkodowań osobom represjonowanym w okresie stanu wojennego.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócili się reprezentanci stowarzyszeń działaczy niepodległościowych, wnosząc o wsparcie inicjatywy mającej na celu ułatwienie osobom represjonowanym w okresie stanu wojennego zwolnienie z kosztów sądowych w sprawach o odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznane represje. Zdaniem wnioskodawców, pomimo istnienia stosownych przepisów, w praktyce dochodzenie roszczeń jest utrudnione, co wywołuje rozgoryczenie osób zainteresowanych, zwłaszcza w kontekście wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2011 roku, w którym stwierdzono niekonstytucyjność dwóch dekretów dotyczących stanu wojennego. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o rozważenie zasadności podjęcia prac legislacyjnych mających na celu zwolnienie tej grupy osób od kosztów sądowych w sprawach o odszkodowanie i zadośćuczynienie za represje doznane w okresie stanu wojennego, a także rozważenie postulatu wprowadzenia regulacji, zgodnie z którą roszczenia osób poszkodowanych z tytułu represjonowania w czasach PRL nie podlegają przedawnieniu.
Minister Sprawiedliwości (25.10.2013 r.) nie podzielił postulatów przedstawionych w wystąpieniu Rzecznika Praw Obywatelskich. Sądowe postępowanie cywilne jest - co do zasady - odpłatne. Ustawodawca przewidział instytucję zwolnienia od kosztów sądowych. Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wymienia podmioty zwolnione z mocy ustawy z obowiązku uiszczania kosztów sądowych. Pozostałe osoby fizyczne mogą uzyskać takie zwolnienie na mocy orzeczenia sądu, składając stosowny wniosek. Rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji odmawiające zwolnienia od kosztów sądowych może być przedmiotem kontroli sądu drugiej instancji wskutek wniesienia zażalenia. Nie wydaje się zatem zasadne wprowadzenie generalnego zwolnienia działaczy podziemia antykomunistycznego od kosztów sądowych. Również postulat wprowadzenia regulacji, zgodnie z którą nie podlegają przedawnieniu roszczenia osób poszkodowanych z tytułu represjonowania w czasach PRL, nie zasługuje na akceptację. Instytucja przedawnienia może w określonych sytuacjach budzić wątpliwości aksjologiczne, dotyczące zwłaszcza rozwiązań powstających w obszarze jej skutków. Jednakże w tym zakresie przeważa zasada pewności obrotu prawnego.