Wystąpienie do Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej w sprawie kontroli placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym i osobom w podeszłym wieku z dnia 2013-10-14.
Wystąpienie do Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej w sprawie kontroli placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym i osobom w podeszłym wieku.
Rzecznik Praw Obywatelskich sygnalizuje w wystąpieniu, że obecny stan prawny zezwala na prowadzenie, po uzyskaniu wpisu do ewidencji gospodarczej, bez zezwolenia wojewody domu pomocy społecznej przez osoby, które nie spełniają niezbędnych przesłanek. Jedyną możliwością działania wojewody w sytuacji prowadzenia placówki bez zezwolenia jest nałożenie kary pieniężnej. Dopiero w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia osób przebywających w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku prowadzonej bez zezwolenia wojewoda może, poza nałożeniem kary pieniężnej, wydać decyzję nakazującą wstrzymanie prowadzenia tej placówki, z nadaniem rygoru natychmiastowej wykonalności, do czasu uzyskania zezwolenia. Ustawa o pomocy społecznej określa standardy, jakie powinny spełniać te placówki określając zakres świadczonych usług oraz warunki bytowe. Nie reguluje natomiast kwestii maksymalnej liczby osób umieszczonych w placówce oraz liczby i struktury personelu, jaki powinien być zatrudniony w placówce, tak aby zagwarantować mieszkańcom prawidłową opiekę i pielęgnację. Podmioty prowadzące faktycznie taką działalność, aby ominąć przepisy prawa, w tym wymóg uzyskania zezwolenia, rejestrują działalność jako inną niż z zakresu pomocy społecznej (np. pensjonat ze stołówką, wynajem pokoi). Stanowi to poważne utrudnienie, a nieraz wręcz uniemożliwia przeprowadzenie kontroli i zebranie dowodów potwierdzających faktyczny charakter prowadzonej działalności w postępowaniu administracyjnym. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o zajęcie stanowiska w powyższej sprawie oraz udzielenie informacji czy jest przygotowywana odpowiednia nowelizacja przepisów ustawy o pomocy społecznej.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (19.11.2013 r.) zgodziła się, że poważnym problemem pozostaje niestosowanie obowiązujących przepisów w zakresie prowadzenia placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, starszym czy przewlekle chorym, lecz jednocześnie zapewniła, że tego rodzaju podmioty podlegają kontroli wojewody oraz wyznaczonych przez niego służb. W przypadku utrudniania lub uniemożliwienia przeprowadzenia niezbędnych czynności urzędowych, w sprawę zostaje zaangażowana Policja, a nawet prokuratura rejonowa. Jeżeli dana placówka prowadzona jest bez zgody wojewody, na podmiot ją prowadzący zostaje nałożona kara pieniężna. Obecnie wysokość kar jest bardzo uciążliwa, a co więcej może być ona nakładana wielokrotnie. W ustawie o pomocy społecznej uregulowano procedurę wydawania decyzji wstrzymującej prowadzenie placówki. Podsekretarz Stanu wyjaśniła, że do zadań inspektorów ds. nadzoru i kontroli w pomocy społecznej, wizytujących placówki zapewniające całodobową opiekę, należy m.in. ustalenie, ile osób przebywa w placówce oraz ilu pracowników faktycznie świadczy usługi w taki sposób, aby uwzględniały one stan zdrowia, sprawność fizyczną i intelektualną oraz indywidualne potrzeby pensjonariuszy, a także gwarantowały poszanowanie praw człowieka. Z danych za okres 2011-2013, dotyczących placówek całodobowej opieki wynika, iż urzędy wojewódzkie co roku przeprowadzają liczne kontrole, które skutkują - w przypadku placówek nieposiadających zezwolenia - uzyskaniem niezbędnych licencji lub zamknięciem placówki. W odpowiedzi poinformowano ponadto, że jeśli chodzi o placówki działające na podstawie zezwolenia, tylko w dwóch przypadkach kontrolujący stwierdzili pewne uchybienia i nałożyli na te placówki kary.