Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie przepisów dotyczących określania minimalnych stawek za czynności adwokackie i czynności radców prawnych z dnia 2013-11-18.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie przepisów dotyczących określania minimalnych stawek za czynności adwokackie i czynności radców prawnych.
Badane w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich skargi ujawniły problem zgodności z Konstytucją RP niektórych regulacji dotyczących określania minimalnych stawek za czynności adwokackie i czynności radców prawnych. Na podstawie upoważnień zawartych w ustawie - Prawo o adwokaturze oraz ustawie o radcach prawnych zostało wydane rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Zgodnie z przepisami tych rozporządzeń, wysokość stawki minimalnej zależy od wartości przedmiotu sprawy lub jej rodzaju, a w postępowaniu egzekucyjnym - od wartości egzekwowanego roszczenia. Zdaniem Rzecznika jest to niezgodne z treścią upoważnień ustawowych. Minister Sprawiedliwości miał bowiem określić stawki minimalne za czynności adwokackie i czynności radców prawnych mając na względzie rodzaj i zawiłość sprawy oraz wymagany nakład pracy adwokata (radcy prawnego). Upoważnienia ustawowe do uregulowania materii stawek minimalnych nie zawierały umocowania do przyjęcia jako kryterium tej regulacji wartości przedmiotu sprawy (wyegzekwowanego roszczenia). Omawiane przepisy rozporządzeń są także niezgodne z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP, bowiem nie wykonują w tym zakresie ustawy, lecz wprowadzają nowe, nieznane kryteria określania minimalnych stawek za czynności adwokackie i czynności radców prawnych. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o przedstawienie stanowiska w sprawie, a w razie podzielenia przedstawionych uwag, o podjęcie działań w celu dostosowania krytykowanych przepisów do standardu konstytucyjnego.
Minister Sprawiedliwości (23.12.2013 r.) nie podzielił stanowiska przedstawionego w wystąpieniu Rzecznika Praw Obywatelskich, wskazując, że wyróżnienie rodzaju spraw według kryterium wartości przedmiotu sporu jest powszechnie stosowane przez ustawodawcę w celu określenia stopnia ich trudności. Przyjęcie takiego rozwiązania nie może być uznane za niezgodne z upoważnieniami ustawowymi do określenia stawek minimalnych, wynikającymi z ustawy o radcach prawnych oraz Prawa o adwokaturze. Tym samym nie wydaje się konieczna zmiana tych upoważnień poprzez rozszerzenie ich o dodatkowe kryterium w postaci wartości przedmiotu sporu. Jednocześnie Minister poinformował, że ze względu na doniosłość zagadnień poruszonych w wystąpieniu Rzecznika, zostaną one poddane analizie w ramach prac Zespołu powołanego do wypracowania koncepcji nowelizacji rozporządzeń dotyczących opłat za czynności adwokatów i radców prawnych. Celem prac Zespołu jest wypracowanie nowego modelu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, który będzie pozwalał na odzwierciedlenie rzeczywistego nakładu pracy pełnomocników zawodowych i kosztów poniesionych przez stronę.