Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Prezesa Krajowej Rady Komorniczej w sprawie nieprawidłowych praktyk banków realizujących zajęcia egzekucyjne rachunków bankowych.

W skargach kierowanych do Biura RPO obywatele wskazują, że w przypadku, gdy organ egzekucyjny dokonuje zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego, jest ono skuteczne w odniesieniu do wszystkich rachunków bankowych dłużnika prowadzonych przez bank. W konsekwencji, bank dokonuje blokady na każdym z rachunków posiadanych przez dłużnika do wysokości egzekwowanej kwoty. To z kolei powoduje wstrzymanie przez bank wypłat ze wszystkich rachunków i tym samym ogranicza dostęp do znacznie wyższych środków niż egzekwowana wierzytelność. W praktyce zdarza się, że organy egzekucyjne uznają za nieprawidłowe postępowanie banków polegające na dokonaniu zajęcia konkretnego rachunku zamieszczonego w zawiadomieniu o zajęciu, przy jednoczesnym pozostawieniu innych rachunków w stanie wolnym od zajęcia. W ocenie organów egzekucyjnych, wskazanie w zawiadomieniu jednego z rachunków dłużnika powoduje powstanie powinności po stronie banku zajęcia także wszystkich pozostałych rachunków dłużnika.

Ponadto kwestią problematyczną jest terminowość przekazywania przez organy egzekucyjne informacji o uchyleniu zajęć egzekucyjnych. Obywatele podnoszą, że zwolnienie blokady na rachunkach bankowych nie następuje automatycznie po umorzeniu postępowania egzekucyjnego, lecz trwa jeszcze przez dłuższy okres czasu, nawet do miesiąca. To samo dotyczy sytuacji, gdy dojdzie do przekazania dochodzonej kwoty organowi egzekucyjnemu. Kolejnym zagadnieniem jest weryfikacja danych dłużnika w toku postępowania egzekucyjnego. Zdarzają się bowiem przypadki, gdy dochodzi do omyłkowego zajęcia rachunku bankowego osoby o tożsamych danych co osoba zobowiązana, nie będącej jednak dłużnikiem. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą do Prezesa Krajowej Rady Komorniczej o poinformowanie o zajętym stanowisku, w szczególności w sprawie ewentualnych działań mających na celu usprawnienie czynności organów egzekucyjnych w przypadku prowadzenia egzekucji z rachunków bankowych, tak aby wyeliminować sytuacje, w których dochodzi do nieuzasadnionego blokowania wszystkich rachunków bankowych dłużników, co w konsekwencji prowadzi do ograniczenia dostępu do środków przewyższających kwotę dochodzoną w postępowaniu egzekucyjnym.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Prezes Krajowej Rady Komorniczej (06.08.2014 r.) wyjaśnił, że „blokowanie” wszystkich rachunków bankowych nie jest wynikiem wadliwego działania komorników sądowych, lecz wynikiem sposobu formułowania wniosku o wszczęcie egzekucji i wskazania sposobów egzekucji przez wierzycieli, którymi to wnioskami komornik jest związany. Na sposób działania wierzycieli wpływa niewiedza co do ilości środków zgromadzonych na poszczególnych rachunkach bankowych. Wiedza w tym zakresie pojawia się dopiero po zajęciu rachunku bankowego. W ocenie Krajowej Rady Komorniczej zasadne byłoby przywrócenie, w zmienionej i dostosowanej do obecnej rzeczywistości treści, uchylonych przepisów rozporządzenia w sprawie czynności komorników, na co Krajowa Rada Komornicza wielokrotnie zwracała już uwagę. Rozporządzenie mogłoby regulować takie zasady postępowania (czynności techniczne), jak konieczność uchylenia zajęć, moment i podstawa dokonania owych czynności. Problem identyfikacji dłużnika od dłuższego czasu budzi kontrowersje. Każdorazowo w przypadku dokonania zajęcia rachunku osoby, która nie jest dłużnikiem konieczne jest niezwłoczne działanie ze strony tej osoby, polegające na złożeniu wniosku o umorzenie egzekucji albo na wystąpieniu z powództwem przeciwegzekucyjnym.